İçerikler
Gebelik sırasında vücutta birçok mekanizma varis oluşumuna zemin hazırlar. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
1. Artan Kan Hacmi
Hamilelik süresince vücuttaki kan hacmi artar. Bu durum toplardamarlara ekstra yük bindirerek damar duvarlarının genişlemesine neden olabilir.
2. Hormonların Etkisi
Progesteron hormonu gebelikte yükselir. Bu hormon damarların gevşemesine ve elastikiyetinin azalmasına yol açabilir.
3. Büyüyen Rahmin Baskısı
Gebelik ilerledikçe büyüyen rahim, pelvik bölgedeki toplardamarlara baskı yaparak bacaklardan gelen kanın geri dönüşünü zorlaştırabilir.
4. Genetik Yatkınlık
Ailede varis öyküsü bulunan kadınlarda gebelikte varis gelişme riski daha yüksek olabilir.
Varis tedavisinde genellikle ilk adım cerrahi dışı yöntemlerdir. Bunlar arasında:
Kompresyon çorapları
Yüksek ayak pozisyonunda dinlenme
Egzersiz ve kilo kontrolü
İlaç tedavisi (hekim önerisiyle)
Endovenöz lazer, radyofrekans veya köpük tedavisi
Bu yöntemlerle yeterli sonuç alınamayan hastalarda ameliyat seçeneği değerlendirilir.
Hamilelikte varis oluşumu sadece bacaklarla sınırlı kalmayabilir. En sık görülen bölgeler:
Bacaklar: En yaygın görülen yerdir. Ayakta uzun süre kalındığında belirginleşebilir.
Vulvar (genital) bölge: Gebeliğin ilerleyen haftalarında görülebilir.
Makatta (hemoroid): Basur olarak bilinen bu durum da aslında bir varis türüdür.
Hamilelikte oluşan varisler çoğu zaman görsel belirtilerle kendini gösterir. Bunun yanında bazı rahatsızlık verici durumlar da yaşanabilir:
Mavi-mor renkli damar belirginleşmesi
Ağrı veya dolgunluk hissi
Kaşıntı
Gece krampları
Ayakta uzun süre kalınca artan rahatsızlık
Vulvar bölgede şişlik veya basınç hissi
Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve doğumdan sonra çoğu zaman gerileyebilir.
Hamilelikte oluşan varislerin çoğu zararsızdır ve doğumdan sonra kendiliğinden gerileyebilir. Ancak bazı durumlarda dikkatli olunmalıdır:
Aşırı şişlik, kızarıklık ve sıcaklık hissi varsa damar içi pıhtı (tromboz) riski açısından değerlendirme gerekebilir.
Vulvar varislerde çok nadir de olsa doğum sırasında kanama olabilir.
Bu nedenle belirgin varis şikayetlerinde hekim kontrolü önemlidir.
Tam anlamıyla önlenemese de alınabilecek bazı önlemlerle varis oluşumu azaltılabilir:
1. Uzun Süre Ayakta Kalmaktan Kaçının
Günde belli aralıklarla oturarak bacakları dinlendirmek, damar basıncını azaltır.
2. Bacakları Yüksekte Tutun
Günde birkaç kez bacakları kalp seviyesinden yukarıda tutmak, kanın geri dönüşünü kolaylaştırır.
3. Düzenli Egzersiz Yapın
Yürüyüş gibi hafif tempolu egzersizler kan dolaşımını destekler.
4. Kompresyon Çorabı Kullanın
Hekim önerisiyle kullanılacak varis çorapları, damar yapısını destekleyebilir.
5. Sırt Üstü Uyumaktan Kaçının
Sol yan pozisyonda yatmak, rahmin damarlara baskısını azaltabilir.
Hamilelikte varis tedavisi sınırlıdır. Genellikle doğum sonrası değerlendirme yapılır. Ancak şikayetleri azaltmaya yönelik destekleyici yöntemler şunlardır:
Kompresyon çorabı kullanımı
Soğuk uygulama
Dinlenme ve pozisyon değiştirme
Egzersiz alışkanlığı
İleri tedaviler (lazer, skleroterapi vb.) doğum sonrası planlanır.
